Ինչքան էլ բանականութիւնը անկախ թուայ բնութիւնից՝ անկախ որոշումներ կայեացնելու ունակութեամբ, համոզուած եմ, որ դրանում կայ բնութեան ծրագիրը։

Եթե բանականութեան գոյութիւնը հնարաւոր դարձնելու համար բնութիւնը ստեղծել ա անհաւանական բարդ համակարգեր, ապա ինչի՞ ա դժուար հաւատալ, որ բանականութիւնը ինքնին միջավայր ա աւել բարդ համակարգի գոյութիւնը հնարաւոր դարձնելու համար։

Ամենապարզ բանը, որ ուզում եմ օրինակ բերել համակարգիչն ա։ Արդեօ՞ք համակարգիչը աւելի բարդ չի քան բանականութիւնը, էն պատճառով, որ դրա գոյութիւնը հնարաւոր ա դարձել միայն բանականութիւնից յետոյ։

Էսօր արդէն բաւականին մօտ ա թուում արհեստական բանականութեան գոյութիւնը։ Չնայած նրան, որ շատերը կարծում են, որ արհեստական բանականութիւնը զուրկ ա մարդու բանականութեանը բնորոշ յատկանիշներից։

Իսկ ի՞նչ, եթե այն զուրկ ա միայն դրա թերութիւններից ոչ թե առաւելութիւններից։ Այսինքն արհեստական բանականութիւնը աւելի ճշգրիտ ու ռացիոնալ ա քան մարդը։ Իսկ մարդը ուղղակի բնութիւն ա դրա համար, օդ ու ջուր։

Մենք վախենում ենք, որ համակարգիչները մի օր կը վնասեն մեզ, ինչպէս մենք ենք վնասում մեր բնութիւնը։ Կը վնասեն էնքան ժամանակ մինչեւ աւելի խելացի դառնան։ Յետոյ կը սկսեն սիրեն մեզ։

Մինչդեռ դրանք մարդուն բնորոշ փուլեր են։ Աւելի բարդ համակարգերում հաւանաբար չեն լինի աւելորդ փուլեր։ Սէրը աւելի անցաւ ու ռացիոնալ կը դառնայ։

Իսկ ի՞նչ կը լինի աւելի ուշ ապագայում դժուար ա գուշակել։ Զի դեռ պատրաստ չի դրա գոյութեան միջավայրը։ Բայց ես լաւատեսօրէն կարծում եմ, որ մարդիկ շարունակելու են լինել։ Զի մարդիկ շղթայի մի մասն են, որից կախուած ա ապագան։ Ու երեւի դեռ երկար կախուած կը մնայ։ Ոնց մենք ենք կախուած օդից ու ջրից։